‘’De overgang is voor mij een periode van inzichten en acceptatie. Ik voelde me sterk; geestelijk en lichamelijk. Maar dat gevoel heb ik toch echt moeten inleveren. Een vacuüm jampot is een uitdaging geworden.
Je gaat op onderzoek uit. Gelukkig gaf het internet mij snel de bevestiging dat allerlei symptomen, die je zelf nooit aan de overgang zou koppelen, wel in dat rijtje thuishoren. Anders had ik denk ik elke maand bij de huisarts gezeten met onduidelijke klachten.

Praten over de overgang vind ik lastig, zeker op het werk. Je wilt niet als zeur of klager gezien worden, terwijl de impact enorm is. De periode van veranderingen ging gepaard met onzekerheid, niet meer durven vertrouwen op je lichaam, ongenoegens, waaronder ‘’brain-fog’’. Dat laatste maakt werk tot een groot energielek: slecht slapen, dubbel zo hard werken om gefocust en foutloos te blijven functioneren. Daarbij is het normale geluid op kantoor enorm storend. Een keer heeft dat zelfs geleid tot een paniekaanval.

Het is een auto die piepend en krakend tot stilstand kwam en ook wel weer is gaan rijden, maar met behoefte aan onderhoud en aandacht. Aandacht in de vorm van rust pakken; ik ga graag naar zee en verder aangeven waar ik behoefte aan heb. Hoe eng het ook is, helemaal omdat mijn leidinggevende ruim 20 jaar jonger is en mij niet altijd begrijpt.’’

Wanneer je jong bent, ben je niet bezig met de overgang, dat is toch vooral iets waar ‘oudere’ vrouwen last van hebben en zit het niet ’tussen de oren’? Dat is helaas een veelgehoorde opmerking, maar het is vooral een aanname gebasseerd op een gebrek aan kennis. Jammergenoeg ontstaat er vaak pas begrip (ook bij vrouwen onderling) op het moment dat men er zelf mee geconfronteerd wordt. De leeftijd waarop vrouwen met overgangsklachten te maken krijgen varieert, sommigen worden er pas na hun 55e mee geconfronteerd, anderen treft het al rond hun 40e en veel klachten zijn mentaal, maar zeker niet ingebeeld.

Wat opmerkelijk is, is dat er veel overeenkomsten zijn tussen stress- & burnout klachten en mentale klachten onder invloed van de overgang. Maar een deel van de klachten is niet alleen psychisch, maar kan ook lichamelijk van aard zijn. Deze combinatie maakt het soms lastig de aard van de klachten te herleiden. Hieronder een kleine bloemlezing van klachten waar je last van zou kunnen krijgen/hebben.

Op dit moment zijn naar schatting 1,6 miljoen vrouwen in de overgang. 80% van deze vrouwen heeft last van overgangsklachten. 1 op de 3 vrouwen ervaart zelfs zoveel last van de overgang dat het hun dagelijks leven en werk beïnvloedt. Tevens laat onderzoek zien dat bijna 35% van het ziekteverzuim van vrouwen boven de 45 overgang gerelateerd is, een enorm aantal dus. Belangrijk dus om hier aandacht aan te geven.

Overgangsklachten
Het is niet een ‘aandoening’ wat een zichtbaar startmoment heeft, maar het doet sluimerend zijn intrede. Je mogelijk goede nachtrust gaat verslechteren, je wordt wat vergeetachtiger, ervaart dat je prikkelbaarder wordt. Een gevoel van onrust, spanning en ruis op de ‘lijn’ ontstaat en dat geeft op zijn beurt weer stress gespannenheid. Het menobrein veroorzaakt een gebrek aan concentratie, vergeetachtigheid en brain-fog: niet op bepaalde woorden kunnen komen of woorden fout gebruiken, niet meer vlot kunnen multitasken. Daarbij kunnen zich ook klachten als paniekaanvallen en somberheid openbaren.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het geheugen ook daadwerkelijk afneemt. Vrouwen in de overgang scoren lager op het onthouden van nieuwe informatie, het herinneren van oude informatie en het korte termijn geheugen. Gelukkig verdwijnen deze klachten vaak weer na de overgang.

Lichamelijke klachten die zich kunnen manifesteren in de overgang zijn o.a. verlies aan spierspanning, krachtverlies, gewrichtsklachten, haaruitval, chronische vermoeidheid, jeuk en gevoel van duizeligheid. Wil je meer info kijk dan op de website van stichting Vuurvrouw

Overgang en werk
Een aanzienlijke lijst van mogelijke klachten die een grote impact kunnen hebben op alledaags leef- en werkplezier. Belangrijk dus om een mogelijk verband tussen stress- en burn-outklachten en de overgang mee te nemen wanneer je het gesprek voor psychologische begeleiding aangaat. Het taboe dat het tussen de oren zit moet met regelmaat nog doorbroken worden om dit palet aan klachten serieus te kunnen bespreken. En al zijn ze van voorbijgaande aard, de impact kan enorm zijn en een flinke deuk slaan in je zelfvertrouwen en werkplezier. Overgangsklachten kunnen jarenlang aanhouden en onregelmatig de kop op steken.

Belangrijk voor werkgevers
In de communicatie en samenwerking met werkgevers moet meer aandacht en bewustzijn gecreëerd worden, zodat het maatschappelijke taboe doorbroken wordt en er nog gerichter gebouwd kan worden aan een mentaal gezond werkend Nederland.

Zo is het handig om via de HR-afdeling of direct leidinggevende te zorgen dat er zichtbaar informatie voorhanden is. Dat geeft aan dat er draagkracht is vanuit het bedrijf en het management richting werknemers om dit probleem zonder schroom te bespreken. Organiseer eventueel een workshop voor geïnteresseerden, zodat het gesprek open en zonder taboe besproken kan worden. Ervaar wat je als collega’s onder elkaar kunt doen om elkaar te steunen. Regelmatig communiceren en dit thema op de agenda zetten zorgt voor draagvlak. Naast een HR-manager kan ook een vertrouwenspersoon uitkomst bieden.